Η Φιλοσοφία του Καντ Το ωραίο και η ελπίδα

Τι εννοούμε όταν λέμε ότι κάτι είναι ωραίο; Είναι η ομορφιά μια αντικειμενική ιδιότητα των πραγμάτων ή μήπως πρόκειται για την αυθαίρετη υποκειμενική μας αξιολόγηση; Και, αν συμβαίνει το τελευταίο, τότε γιατί λογομαχούμε για αισθητικά ζητήματα και γιατί επιθυμούμε να μοιράζονται οι άλλοι άνθρωποι τις προτιμήσεις μας; Ποιος είναι ο σκοπός της τέχνης, γιατί μας συγκινεί και ποιο μπορεί να είναι το κριτήριο αποτίμησης της αξίας των έργων της; Αυτά είναι κάποια από τα ερωτήματα με τα οποία καταπιάνεται ο Καντ στο πρώτο μέρος της Κριτικής της δύναμης της κρίσης (ή Κριτικής της κριτικής δύναμης), το τρίτο από τα μεγάλα φιλοσοφικά του έργα, όπου ο Καντ διερευνά θέματα που δεν εμπίπτουν στα αντικείμενα των δύο πρώτων Κριτικών, δηλαδή στη θεωρητική ή στην ηθική φιλοσοφία. Τέτοιο θέμα δεν είναι μόνο η αισθητική αλλά και η τελεολογία, δηλαδή η θεωρία περί της ύπαρξης σκοπών στη φύση, με την οποία ασχολείται στο δεύτερο μέρος του βιβλίου. Υπάρχουν άραγε τέτοιοι σκοποί, όπως μοιάζει να συμβαίνει στην περίπτωση των έμβιων όντων, και ποιο είναι το νόημα της ζωής για τον άνθρωπο; Κατευθύνεται μήπως η παγκόσμια ιστορία προοδευτικά σε έναν σκοπό και δικαιούμαστε να ελπίζουμε σε ένα καλύτερο και πιο δίκαιο μέλλον, μολονότι δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε; Στις απαντήσεις του Καντ, είτε τις δεχόμαστε είτε τις απορρίπτουμε, συνοψίζεται, με τον πιο εύγλωττο τρόπο, το πνεύμα της νεοτερικότητας, στον ορίζοντα της οποίας δεν έχουμε πάψει να κινούμαστε και από την οποία αντλούμε το θεμέλιο του τρόπου με τον οποίο κατανοούμε τους εαυτούς μας και τις κοινωνίες μας στον μοντέρνο κόσμο.