Ολυμπιακοί Αγώνες 2004 - Από την αναβίωση μέχρι σήμερα

Σκοπός της παρούσας μελέτης, είναι να παρουσιάσει τις βασικές πτυχές της διεκδίκησης, υλοποίησης και μεταολυμπιακής αξιοποίησης των Ολυμπιακών Αγώνων «Αθήνα 2004». Η ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 από την πόλη της Αθήνας, προκάλεσε συναισθήματα ενθουσιασμού και συγκίνησης στην συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων. Δημιούργησε όμως και τεράστια ευθύνη, καθώς οι Αγώνες θα έπρεπε να συνδυάζουν την άρτια οργάνωση με την ιστορική τους σύνδεση με τους Αρχαίους , αλλά και τους πρώτους Σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες τοποθετούνται χρονικά το 776 π.Χ. Από την χρονολογία αυτή αρχίζει να καταγράφεται ο κατάλογος των Ολυμπιονικών. Το 393 μ.Χ. οι Αγώνες της Ολυμπίας καταργήθηκαν με διάταγμα του Βυζαντινού αυτοκράτορα Θεοδοσίου του Α´. Τα θεμέλια της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων της σύγχρονης εποχής, τοποθετήθηκαν στο Διεθνές Αθλητικό Συνέδριο των Παρισίων τον Ιούνιο του 1894. Το συνέδριο οργάνωσε ο Γάλλος βαρόνος Pierre de Coubertin, ενώ καθοριστική ήταν η συμβολή του Έλληνα λόγιου Δημήτριου Βικέλα. Το 1896, διεξήχθησαν στην Αθήνα οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες της σύγχρονης εποχής, στους οποίους συμμετείχαν συνολικά 311 αθλητές από 13 χώρες που συναγωνίσθηκαν σε 9 αθλήματα. Το 1906, η Αθήνα διοργάνωσε τους Μεσο-Ολυμπιακούς Αγώνες, οι οποίοι αν και σημείωσαν ιδιαίτερη επιτυχία, δεν αναγνωρίστηκαν από την Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή. Το 1996 συμπληρώνονταν 100 χρόνια από την τέλεση των πρώτων Σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Το γεγονός αυτό, αποτελούσε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για την Ελλάδα να διεκδικήσει τους Αγώνες που θα διεξάγονταν εκείνη την χρονιά, με σκοπό να εορτασθεί η ‘χρυσή’ επέτειος στην γενέτειρα των Αγώνων. Οι συνυποψήφιες πόλεις που διεκδικούσαν τους Αγώνες ήταν η Ατλάντα, το Βελιγράδι, το Μάντσεστερ, η Μελβούρνη και το Τορόντο. Η τελική ψηφοφορία των ‘Αθανάτων’ διεξήχθη στην 96η σύνοδο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής στο Τόκιο , στις 18 Σεπτεμβρίου 1990. Στον τελικό γύρο η Ατλάντα υπερίσχυσε με 51 ψήφους, έναντι 35 της Αθήνας. Έξι χρόνια μετά από την αποτυχία της ανάληψης των Αγώνων του 1996, η Ελληνική πολιτεία κατέθεσε φάκελο υποψηφιότητας για τους Αγώνες του 2004. Οι υπόλοιπες πόλεις που διεκδικούσαν την διοργάνωση ήταν η Ρώμη, το Κέιπ Τάουν, το Μπουέρος Άϊρες και η Στοκχόλμη. Στον τελικό γύρο της ψηφοφορίας η Αθήνα απέσπασε 66 ψήφους, ενώ η Ιταλική πρωτεύουσα 41. Η πορεία της Οργανωτικής Επιτροπής και της Ελληνικής πολιτείας, από την ημέρα της ανάληψης των Αγώνων μέχρι και το 2004, ήταν ιδιαίτερα δύσβατη. Υπήρξαν σοβαρές καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση των έργων, γεγονός που προβλημάτισε έντονα τους αρμοδίους της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στον τομέα της ασφάλειας των Αγώνων. Για τον λόγο αυτό ιδρύθηκε ειδική αυτοτελής υπηρεσία της Ελληνικής Αστυνομίας, η Διεύθυνση Ασφάλειας Ολυμπιακών Αγώνων, ενώ συμμετοχή στην περιφρούρηση είχαν οι Ένοπλες Δυνάμεις και τα υπόλοιπα Σώματα Ασφαλείας της χώρας. Στον τομέα του εθελοντισμού, οι αιτήσεις ανήλθαν σε 160.000 ξεπερνώντας κάθε προσδοκία, ενώ τελικά αξιοποιήθηκαν 60.000 εθελοντές. Η Λαμπαδηδρομία των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, ήταν η πρώτη παγκόσμια, αφού η Φλόγα διέσχισε και τις 5 ηπείρους του πλανήτη. Την 25η Μαρτίου 2004, , η Φλόγα ξεκίνησε το μακρύ ταξίδι της, μεταφέροντας το μήνυμα της Ιερής Εκεχειρίας και της συναδέλφωσης των λαών, σε ολόκληρο τον κόσμο. Στις 13 Αυγούστου του 2004, άνοιξε η αυλαία των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, με την τελετή έναρξης. Από τις 13 μέχρι και τις 29 Αυγούστου του 2004, πέντε Ολυμπιακές πόλεις υποδέχθηκαν 10.625 αθλητές από 202 χώρες, οι οποίοι συναγωνίσθηκαν σε 28 αναγνωρισμένα Ολυμπιακά αθλήματα. Οι καινοτομίες των Αγώνων ήταν η διεξαγωγή του Μαραθωνίου δρόμου στην αυθεντική κλασική διαδρομή, της σφαιροβολίας στην Αρχαία Ολυμπία και της τοξοβολίας στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο. Μετά από τρεις εβδομάδες αθλητικής δράσης, ο κύκλος των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας έκλεισε με την τελετή λήξης, που έλαβε χώρα στο Ολυμπιακό Στάδιο, την 29η Αυγούστου του 2004. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας απέσπασαν εγκωμιαστικά σχόλια στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς. Υπήρχε ασφαλώς και η αντίθετη άποψη, που επέκρινε έντονα τους Αγώνες, με βασικά επιχειρήματα το κόστος της διοργάνωσης και τις οικονομικές υπερβάσεις στα αρχικά σχέδια που είχαν παρουσιασθεί. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας κληροδότησαν μια σημαντική υλική κληρονομιά, η οποία περιλαμβάνει τις εγκαταστάσεις, τις τουριστικές και συγκοινωνιακές υποδομές, αλλά και την άϋλη παρακαταθήκη που περιλαμβάνει μια νέα ώθηση στην ελληνική κοινωνία, στην οικονομία και στην ανάπτυξη, στον πολιτισμό και στον αθλητισμό, την ευαισθητοποίηση σε θέματα περιβάλλοντος και στον τομέα του προσφοράς στο συνάνθρωπο μέσω του εθελοντισμού. Συμπερασματικά, οι 28οι Ολυμπιακοί Αγώνες της σύγχρονης εποχής, στέφθηκαν με απόλυτη επιτυχία. Το ζητούμενο είναι η διοργάνωση του 2004 να μην αποτελέσει απλώς μια ευχάριστη ανάμνηση, αλλά να είναι το εφαλτήριο για την αξιοποίηση των ευκαιριών που μας κληροδότησε, με απώτερο σκοπό την μεταλαμπάδευση των αξιών του Ολυμπισμού στις επόμενες γενιές.